ERCP ve Cerrahi Endoskopi Nedir?
ERCP (Endoskopik Retrograd Kolanjiyopankreatografi) ve cerrahi endoskopi, sindirim sistemi hastalıklarını teşhis ve tedavi için kullanılan özel endoskopik prosedürlerdir. Tanı ve tedavide özellikle de cerrahi sonrası komplikasyonların tedavisinde minimal invaziv bir yaklaşım sunduğu için hem doğru tanı ve erken tümörlerde kesin tedavi şansını arttırır, hem de büyük ameliyatlar sonrası gelişen komplikasyonların tedavisine katkı sağlayarak ameliyata bağlı ölüm oranları büyük oranda azaltır.
ERCP genellikle karaciğer, safra yolları ve pankreasa ulaşımı sağlayan ve HPB Cerrahisinin vazgeçilmezi olan ileri düzey bir endoskopi işlemdir. Safra yolu taşaları, akut ve kronik pankreatitler, safra kanalı tıkanıklıkları, ameliyata bağlı safra yolu yaralanmalarından sonra gelişen safra kaçakları, safra yolu ve pankreas kanseri gibi hastalıkların tanı ve tedavisinde kullanılır. ERCP, genellikle bir fleksibıl endoskopla ağızdan girilerek. Endoskopun ucunda, cerrahların iç organlarının görmesini sağlayan bir kamera ve işlem yapılabilen kanallar bulunur.
İleri ERCP daha çok Psödokist ve duvarlı pankreas nekrozu (Pankreatik WON) gibi ağır pankreatit komplikasyonlarının tedavisinde, endoskopik ampullektomi gibi papillanın selim veya erken evre tümörlerinin ameliyatsız çıkarılmasında, Billrot II gibi mide ameliyatı geçirmiş hastalardaki ERCP işlemlerini ve majör HPB cerrahisi sonrası safra ve pankreas komplikasyonlarının tedavisini içerir.
Cerrahi Endoskopi, özel gastroskoplar ve kolonoskoplarla yapılan minimal invaziv endoskopik bir prosedürlerdir. Tüm gastrointestinal sistemi görüntüleme ve müdahele etmeye fırsat tanır. Ayrıca organlarına büyük kesiler yapmadan, endoskopik araçlarla bir cerrahi müdahaleyi de mümkün kılar. ERCP ve İleri Cerrahi Endoskopi uygulamaları gelişmiş ülkelerde Gastrointestinal Endoskopist olarak adlandırılan bu konuda eğitim almış Genel cerrahlar, Dahiliyeciler, Radyologlar ve Gastroenterologlar tarafından uygulanır
ERCP
Endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) ağızdan özel bir endoskopla girilerek ve bu endoskopun içinden özel kateterlerle safra yolları ve pankreas kanalının röntgen altında görüntülenmesi esasına dayanır. İlk kez 1968’de Amerikalı bir cerrah olan McCune, koledok ve pankreatik kanalın endoskopik görüntülenmesini (ERCP) bildirdi. Bu işlemi yapacak doktorlarda olması gereken özellikleri Dürüstlük, Tarafsızlık ve Tükenmez bir sabır olarak belirtmiştir. 5 yıl sonra Alman ve Japon gastroenterologlar endoskopik sfinkterotomi ve taş ekstraksiyonunu tanımlandı. O günden beri teknolojinin çok ilerlemesinin de katkısıyla ERCP, safra yolları ve pankreatik kanal hastalıklarının tanısında olduğu kadar tedavisinde de zaruri bir yöntem oldu. Günümüzde endoskopik sonografi (EUS), BT, MRG-MRCP ve PTK ve gibi yöntemlere rağmen ERCP’nin önemi azalmamıştır, ancak daha çok terapötik yani tedavi amaçlı kullanılmaktadır.
ERCP en çok safra yollarına düşmüş safra taşlarının (koledokolityaz) ameliyatsız alınması için yapılmakla birlikte kolanjit gibi safra yolu iltihabı, pankreas iltihabı ve pankreas ve safra yolu tümörlerine bağlı tıkanma sarılığının da tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Ayrıca, karaciğer, safra ve pankreas ameliyatlarından sonra oluşabilecek safra ve pankreas sıvısı kaçaklarında ya da safra yolu yaralanmalarına bağlı sarılıkların tedavisinde, ağır pankreas iltihaplarında karında oluşan sıvı toplanması yani psödokist ve duvarlı nekrozun (WON) ameliyatsız tedavisinde hayat kurtarıcı bir yöntemdir.
ERCP girişimi videoendoskopik bir cihaz olan yandan görüşlü Duodenoskop ve C-kollu röntgen veya anjiyo cihazı kullanılarak yapılır. Anestezist eşliğinde işlem 10-30 dakikalık bir sürede gerçekleştirilmektedir. Hasta röntgen masasında sol yan pozisyonda yatırılarak ağızdan girilir. Yemek borusu, mide geçilerek Duodenoskopla onikiparmak bağırsağın ikinci kısmında Papilla majör dediğimiz safra yollarının bağırsağa açıldığı bölgede sabitlenir. Kanül, sfinkterotom, kılavuz tel, balon ve basket denilen özel kateter kullanılarak safra yolu ve pankreatik kanal görüntülenir: Taş varsa bağırsağa düşürülürveya taş büyükse litoriptör ile kırılır; tümör, darlık veya safra fistülü varsa ERCP ile stent konulur, gerekirse darlık balonla genişletilir.
İşlemden önce hasta muayene edilir ve yapılması gerekli testler görülür. ERCP yapılacak kişinin işlem öncesi en az 8 saat aç olması gerekir. Ayrıca Plavix, Aspirin, Coumadin gibi kanı sulandıran ilaç kullanımı varsa bunlar işlemden 5-7 gün önce kesilmelidir.
ERCP sırasında yapılan işlemler:
- Endoskopik kolanjiyopankreataografi
- Endoskopik sfinkterotomi
- Balon ve basketle safra taşı ekstraksiyonu
- Mekanik veya lazerle safra taş kırma
- Darlık balon dilatasyonu
- Plastik/Metal biliyer stentleme
- Nazobiliyer drenaj
- Kolanjiyoskopi, biyopsi
- Endoskopik kistogastrostomi, nekroz debritmanı
- Endoskopik ampullektomi
- Pankreatik sfinkterotomi
- Pankreatik kanal balon dilatasyonu
- Pankreatik stentleme
- Pankreatik taş kırma, taş çıkarma
*HPB merkezimizde ERCP işlemleri %99 başarı ve %3 pankreatit komplikasyonu ile gerçekleştirilir.
ERCP İşlemi Nasıl Yapılır?
ERCP hepatopankreatobilier hastalıkların bazen teşhisi ancak büyük oranda tedavisi için gerekli olan endoskopik bir prosedürdür. ERCP işlemi şu adımlarla yapılır:
ERCP Öncesi Hasta Hazırlığı Nasıl Olmalıdır?
Kan tetkikleri: ERCP öncesi tüm hastalarda biyokimyasal tetkikler, KC enzimleri, kolestaz enzimleri ve bilirübinler, hemogram, PT, INR ve APTT istenmelidir. Bu tetkikler 1 haftadan uzun olmamalıdır. Sarılıklı hastalarda hemogram ve INR sonuçları 3 günden uzun olmamalıdır. Acil olmayan olgularda INR<1.5, acil olgularda INR 1.5-2 arası olabilir. INR>2 ise ERCP kontrendikedir. PLT sayısı mümkünse 100.000 üzerinde olmalıdır.
Kan sulandırıcılar: Aspirin ve diğer potent antiplateletler 5-7 gün önce kesilmelidir. Kumadin ve yeni oral antikoagülan kullanıyorsa kesilip yerine iğne ile yapılan düşük molekül ağırlıklı heparin (DMAH) başlanmalıdır.
Radyolojik tetkiklerİ: Radyolojik tetkikler tam olmalı, ERCP tanısal değil daha çok terapötik amaçla yapılmalıdır. En az KC, safra kesesi, safra yolları ve pankreatik USG olmalıdır. Sıklıkla USG’ye tek başına ERCP için yeteli bilgi vermez ve ek olarak kontrastlı BT, veya kontrastlı MR-MRCP ERCP öncesi istenmelidir. Tümör ihtimali olan hastalarda kontrastlı BT veya Kontrastlı MR çektirmeden ERCP yapılmamalı ve ERCP önerilmişse bir HPB cerrahı gördükten sonra bu karar alınmalıdır. Çoğu periampuller tümörde sadece sarılık düzeltmek için ERCP yapılmaz!!!!
Açlık: 6-8 saatlik açlık gereklidir. Aslında bu ERCP tekniği ile ilgili değil, sedasyon ve aspirasyon riski ve hastaya verdiği rahatsızlık nedeniyle önemlidir.
Onam: Hastaların tümündan aydınlatılmış onam alınmalıdır.
İşlemden önce mümkünse sağ el sırtından damar yolu açılmalı, 3’lü musluk araya yerleştirilmeli, damar yolu açık kalacak şekilde sıvı infüzyonu yapılmalıdır.
Profilaktik antibiyotik genellikle tercih edilir.
ERCP’de Anestezi Nasıl Uygulanır?
ERCP işlemi genellikle rahat olmasını sağlamak için ya hafif sedasyon veya derin sedasyon altında yapılır. Nadiren yaşlı ve düşkün hastada işlem zor ve uzun olacaksa veya bebek ve küçük çocuklarda genel anestezi ile entübe edilerek yapılabilir. Sedoanaljezi ile yapılan hastalarda İnvaziv olmayan monitorizasyon yapılmalı, 5 dakikalık aralarla TA bakılmalı, Nabız, O2 satürasyonu, solunum sayısı devamlı izlenmelidir. Derin sedasyonda EKG monitörizasyonu yapılmalıdır. Her hastaya devamlı nazal O2 verilmelidir. Midazolam (Dormicum) 2mg artı petidin (Dolantin) 25-50mg İV ile bilinçli sedayon, Propofol 1-2mg/kg İV ile derin sedasyon sağlanabilir. Tercihimiz propofollü derin sedoanaljezidir.
Endoskopun Yerleştirilmesi
İşleme başlamak için, Duodenoskop adı verilen ince, esnek yandan görüşlü bir tüp kullanılır. Endoskop, ağız yoluyla ağız, yemek borusu ve mideye ilerletilir. Daha sonra endoskop, duodenum (onikiparmak bağırsaksağı) adı verilen bölüme doğru yönlendirilir. Bu bölgedeki safra yollarına ve pankreas kanalına açılan Papilla Majör bulunur. Özel ERCP kateterleri ile kanüle edilir.
Kontrast Maddesinin Enjekte Edilmesi
Kanüle edilmiş safra yolları ve pankreas kanallarının içine X ışını ile skopi altında bir kontrast madde (genellikle iyot bazlı) verilir. Kontrast madde ile safra yolları veya pankreas kanallarıının mevcut hastalık durumları ortaya konur ve aynı anda gerekli tedavi kararı alınarak uygulanır.
Endoskopik İşlem Yapılması, Tedavi
Eğer bir girişim düşünülüyorsa sıklıkla önce endoskopik sfinktereotomi yapılır. Sonrasında aşağıdaki işlemler yapılabilir:
Safra Taşı Çıkarma: Safra yollarında bulunan taşlar, balon veya basket kateterleri ile çıkartılabilir. Büyük taşlarda lazer veya mekanik olarak taşlar kırılabilir.
Stent Takma: Safra veya pankreas kanalında genişleme veya tıkanıklık varsaakımı sağlamak için stent (metal veya plastik tüp) yerleştirilebilir. Bu stent, kanalın açık kalmasını sağlar.
Dilatasyon (Genişletme) : Daralmış bir safra yolu veya pankreas kanalı, sıklıkla balonla veya bujiyle genişletilebilir.
Biyopsi Almak: Eğer bir tümör şüphesi varsa, endoskop yoluyla alınması sağlanır.
Diğer Endoskopik Müdahaleler: Ampullektomi, kistogastrostomi vs
ERCP Sonrası Gözlem, Takip Nasıl Olur?
Ülkemizde ayaktan başvuran olguların büyük çoğunluğu gene ayaktan takip edilmektedir. Hafif sedasyonda ilem sonrası rahat hisseden hasta 1-2 saat içinde ağızdan su verilip rahat tolere ediyorsa işlemin tipine göre evine veya gönderilen hastanesine geri gönderilebilir. Ancak, zorlu bir ERCP’den sonra veya komplikasyon gelişmiş ise en az 1 gün yatırılmalı, 1 gün hemogram ve amilaz bakılmalı, klinik olarak karın ağrısı, ateş, kusma araştırılmalıdır.
ERCP Kimlere Yapılır, ERCP Endikasyonları?
ERCP Hepatopankreatobilier hastalıkların tanı ve tedavisinde kullanılır, aşağıda tanı ve tedavi açısından hangi durumlarda yapıldığı özetlenmiştir:
ERCP ENDİKASYONLARI (The SAGES Manual,1999 modifiye edilmiştir
Ampulla Vaterin Görülmesi
Adenom, Karsinom
Poliposis sendromlu hastalar
IPMN
Kolanjiyografi
Sebebi bilinmeyen kolestatik sarılık
Koledokolityazis
Kolanjit
Safra yolu kanseri
Safra yolu darlığı
Safra yolu yaralanması
Pankreatografi
Kronik pankreatit
Pankreas kanseri
Pankreatik asit
Pankreas psödokisti
Pankreatik travma
Biliyer pankreatit
Akut pankreatit
TEDAVİ/TERAPÖTİK ERCP (SAGES, Modifiye edilmiştir)
Endoskopik Sfinkterotomi
Koledokolityazis
Kolanjit
Papiller stenoz
Sfinkter Oddi disfonksiyonu
Stent veya balon dilatasyonundan önce
Sump sendromu
Koledokosel
Biliyer pankreatit
Stent Uygulama
Selim veya habis darlık
Safra ve pankreatik fistüller
Postoperatif safra kaçağı
Büyük, çıkarılamayan koledok taşı
Nazobilier Dren Uygulama
Klastkin tümöründe sarılık palyasyonu
Akut kolanjit önleme veya tedavi
Postoperatif safra kaçağı (stent yetersiz kalırsa)
Safra yollarına rüptüre hidatik kist definitif tedavisi
Kolanjiyoskopi, biyopsi, lazer taş kırma
Kistogastrostomi, Nekrozektomi
Psödokist
Duvarlı pankreas nekrozu
Ampullektomi
Ampulla tümörü
Balon Dilatasyonu
Safra yolu darlığı
Ampuller dilatasyon
ERCP ile tedavi edilen hastalıklar
Safra kanalı taşları (koledokolityaz)
Safra kesesinde taşı olan 10 hastadan birinde koledokta da taş mevcuttur, 60 yaş üzerinde ise bu oran %25’e çıkar. Her safra kesesi ameliyatı olacak hastada safra yolunda da gizlenmiş taş varmı kontrol edilmelidir. Tedavi edilmeyen safra yolu taşları, sarılık, kolanjit, karaciğer apsesi ve akut pankeras iltihabı gibi ölümcül komplikasyonlara neden olabilir.
ERCP günümüzde koledok taşlarının tedavisinde altın standarttır ve en sık bu amaçla yapılır. Tecrübeli ellerde duodenoskopla 10-30 dakikada %98-99 başarı ile gerçekleştirilebilir. Özel kateterle endoskopik sfinketrotomi yapılarak safra kanalının ağzı açılır, 1.5cm’den küçük taşlar balon ve basket kateterle oniki parmak bağırsağına düşürülür. Taş 1.5cm’den büyük ise litotriptör denilen aletle kırılarak parçalar halinde boşaltılır. Hastaların çoğu ERCP’den 2-3 saat sonra beslenebilir ve aynı gün taburcu edilirler.
Kolanjit: Safra yolu iltihabı
Tedavide gecikme 10 hastadan birinde ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Sıklıkla safra taşına bağlıdır. ERCP ile sfinkterotomi taş ekstraksiyonu ve gerekirse biliyer stentleme-nazobiliyer drenaj yapılarak tedavi sağlanır.
Safra yolu darlıkları ve Safra fistülleri
En sık laparoskopik kolesistektomiye bağlı safra fistülleri ve safra yolu darlıkları görülür. Bunun yanında Karaciğer ameliyatları sonrası da fistül gelişebilir. Fistüller ERCP ve endoskopik sfinkterotomi ile iyileşir, yüksek debili fistül veya safra yolu hasarı varlığında biliyer stenleme gerekebilir.
Periampuller tümörlere (pankreas, safra yolu ve duodenum) bağlı tıkanma sarılık
Sıklıkla ERCP ile plastik veya metal stent uygulanarak sarılık çözülür.
Pankreatite bağlı koleksiyonlar: Psödokist ve Duvarlı Nekroz (WON)
Pankreatik Psödokistler ve WON durumunda uyguladığımız tedavi sıklıkla Transgastrik Endoskopik Kistogastrostomidir. Psödokistte plastik, WON’da geçici metal stentleme ile tedavi yapılır.
Pankeras divizyuma bağlı tekrarlayan pankreatitler
ERCP ile minör papilla sfinkterotomi ve pankreatik stentleme yapılır
Kronik pankreatite bağlı wirsung darlığı ve pankreas taşları
ERCP, pankreatik sfinkterotomi, taş ekstraksiyonu yapılır. Darlık varsa balon ile wirsung kanalı dilate edilip plastik pankreatik stentleme yapılır.
Mide rezeksiyonlu hastalarda ERCP
Bilroth II gastroenterostomili hastalarda ERCP oldukça zor ve komplikasyon yüksektir. HPB kliniğimiz bu tür hastalarda en tecrübeli ekibe sahiptir, 100’ün üstünde mide rezeksiyonlu hastaya ERCP yapılmıştır.
Bebeklerde ERCP
Türkiyede ilk kez bir bebeğe ERCP, Sfinkterotomi, taş ekstraksiyonu, biliyer balon dilatasyonu ve biliyer stentleme işlemini Prof Dr Kemal Dolay uygulamıştır. Bebek ve çocuklarda özel ince çaplı endoskoplarla ve genel anestezi altında ERCP işlemi yapılmaktadır.
ERCP Sırasında Kullanılan Alet ve Kateterler Nelerdir?
ERCP sırasında özel Duodenoskoplar, ERCP kateterleri, Kılavuz teller, Balon ve Basket kateterler, Stentler, Nazobiliyer direnler ve diğer endoskopi gereçleri kullanılır. Özel bir radyoloji masası ve C-Kollu röntgen skopi aleti gereklidir.
DUODENOSKOPLAR
Duodenoskoplar yandan görüşlüdür. Yukarı-Aşağı Sağ-Sol butonuna ilave olarak kanülasyon ve girişim için kullanılan kateterlerin yönlendirilmesi için elevatör bulunur. Standart duodenoskopların çalışma kanalı 3.2mm, dış çapları şaft bölümünde 10.8, manipülasyon yapılan uç bölümünde 12.5mm’dir. Terapötik duodenoskopların çalışma kanalı 4.2mm veya 4.8mm’dir. Dış çapları şaft bölümünde 12mm’den az, manipülasyon yapılan uç bölümünde 13.1mm’dir. Jumbo duodenoskopların çalışma kanalı 5.5mm’dir. Pediatrik duodenoskopların ise dış çapı 7.4mm, çalışma kanalı ise 2.2mm çaplıdır.
ERCP KANÜLLERİ
Papilla ve koledoğun primer kanülasyonu
Standart kanüller
–5F ve 7F çaplı
–düz, eğimli ve rounded uçlu olabilir
–0.035-inch kılavuz tel geçirilebilirdir. 3 lümenlilerde kılavuz yanından kontrast verilebilir.
Tapered veya ultra-tapered kanüller
—bazı olgularda daha iyi kanülasyona olanak sağlarlar,
—ancak ultra-tapered kanüller yalnızca 0.025-inch kılavuzun geçişine izin verir.
Kanülasyon başarısı açısından standart ile tapered kanüller arasında fark olduğunu gösteren güçlü bir çalışma yoktur. Tapered uçlu kateterle submukozal injeksiyon riski biraz fazladır.
SFİNKTEROTOMLAR
Standart sfinkterotom: Kesi tel monoflamen bir tel olabileceği gibi örgü tel de olabilir. Farkı, tek tel daha hızlı keser, ancak kotere bağlı olarak rahatlıkla kopabilir ve çabuk deforme olur.
Precut sfinkterotom.
Needle-knife papillatom
Kesici teli izole edilmiş sfinkterotomlar: kontrolsüz kesme, koter yaralanması ve kısa devreyi önler
Kılavuz teli hazır veya balonlu sfinkterotomlar da var
KILAVUZ TELLER
Kılavuz teller ERCP işleminin en hayati malzemeleridir. Kanülasyonu başarmak için kullanılabileceği gibi başarılmış kanülasyonun işlem sırasında devam ettirilmesi, üzerinden sfinkterotom, balon ve basket göndermek için, stentleme, nazobiliyer drenaj, biliyer dilatasyon gibi tüm işlemler kılavuz tel üzerinden yapılır.
Kılavuz tellerin içindeki tel nitinolden, uç kısmındaki kısım ise platinyumdan yapılır. Platinyum skopide daha opak göründüğü için kullanılmıştır. Dış kısmı ise sürtünmeyi azaltmak için ve sfinkterotomi yaparken koter yaralanması ve kısa devre gibi istenmeyen durumlardan kaçınmak için genelde teflon kaplıdır. Ucu düz veya J şeklinde olabilir. Ucu kaygan ve fleksibıl olanların yanında özellikle stentleme ve dilatasyon amaçlı kullanılacaklarda nitinol kısmı sert kılavuz teller de vardır. Özellikle striktür veya maligniteye bağlı darlıklarda hidrofilik uçlu kılavuz teller daha kullanışlıdır. 0.018, 0.025 ve 0.035 inch çaplarında ve 260 -480cm uzunluklarda olabilirler. Standart bir ERCP’de genelde 0.035inch çaplı ve 480cm uzunluğundaki düz uçlu Zebra kılavuz teller kullanılır.
TAŞ ÇIKARMA MALZEMELERİ Balon ve Basketler
Balon kateter
–5-6.8F kateter, 8-18mm balon çapı, çift lümen
Dormia basket
–4-6 telli, çelik örgü veya nitinol
–İHSY taşlarında bazen kılavuz geçirilebilen basket
Litotripsi basketi
–1.5cm< taşlar, taş-distal koledok uyumsuzluğu
–Basket ve litotriptör ayrı veya tek set
DİRENAJ MALZEMELERİ: Stent (Plastik, Metal: SEMS), NBD
STENT
–Plastik: Geçici drenajlarda, darlıklarda, ömrü 3 ay, Çap: 5, 7,8.5, 10 ve 11.5F, Çoklu flap, tekli flap
–Metal: SEMS Patensi 6-9 ay, TTS, kateter 8.5F, 10mm çap, kaplı, kapsız
NBD (nazobiliyer drenaj) Kateteri
-5,7 ve 10 F, Uç kısmında 5-9 yan delikli
-İrigasyon –aspirasyon gereken ağır pürülan kolanjitlerde, stente dirençli safra fistülleri ve safra yollarına rüptüre hidatik kist
ERCP Riskleri, Komplikasyonları Nelerdir?
ERCP, genellikle güvenli bir işlem olsa da, GİS endoskopisinin en zor ve kompleks işlemidir ve bazı riskleri vardır.
1991’de konsensüs, ERCP komplikasyonları: pankreatit, kanama, perforasyon, enfeksiyon ve basket impaksiyonu olarak tanımlandı ve sınıflandırıldı.
Ancak 2010 yılında ERCP ile ilgili tüm dernekler (ASGE, AGA, SAGES, NCI, NIH, NSQIP vb )bir araya gelerek komplikasyon yerine Olumsuz Olaylar (advers events) olarak tanımladı. Buradaki amaçlar: tüm olayları kapsama, standardizasyon ve medikolegal korunmadır. ERCP’nin tamamlanmasını engelleyen, hastaneye yatışı gerektiren, hastane kalış süresinin uzatan, başka bir işlemi (sedasyon/anestezi gerektiren) veya ek tıbbi konsültasyon gerektiren bir olay Olumsuz olay olarak tanımladırıldı.
ERCP’de Genel komplikasyon %7-12, Ciddi komplikasyon %2 ve Mortalite yani ölüm oranı %01-1.4dir, ve ölümlerin çoğu 30 günden sonra ve çoğu altta yatan hastalığı bağlıdır (%75 kanser).
Pankreatit: ERCP sonrası en sık görülen komplikasyondur, ortalama %5’dir. İyi yönetildiğinde sıklıkla ölüme yol açmaz.
Perforasyon, Delinme: En ciddi komplikasyondur, sıklığı %1’in altında ancak ölüm oranı %10’dur.
Enfeksiyon: Endoskopi sırasında infeksiyonı riski bulunmaktadır.
Kanama: Endoskop yoluyla yapılan müdahalelerde kanama riski vardır, ancak sıklıkla sorun oluşturmaz.
Safra Yolu Yırtılması: Safra yollarında az da olsa küçük bir yırtık oluşabilir, stentleme ile işlem anında düzeltilebilir.
Sonuç olarak ERCP, HPB hastalıklarının tedavisinde oldukça etkili bir yöntem ve genellikle cerrahi müdahale gerektirmeyen bir çözüm sunar. Ancak ölüm riski içerdiği için tecrübeli ellerde ve özellikli ileri ERCP işlemlerinin bu konudaki yetkin doktorlar tarafından yapılması çok önemlidir.
ERCP İşlemi Kaç Saat Sürer?
ERCP (Endoskopik Retrograd Kolanjiyopankreatografi) işlemi, tecrübeye ve gereken işlemin zorluğuna göre genellikle 5 dakika ile 30 dakika arasında süren bir prosedürdür. Bununla birlikte, işlem süresi, yapılan müdahalenin karmaşıklığı, uzayacak süre ve işlemdeki zorluklar zorluklara bağlı olarak değişebilir.
ERCP ve Cerrahi Endoskopi Prof. Dr. Kemal DOLAY ile Tedavi Süreci
ERCP (Endoskopik Retrograd Kolanjiyopankreatografi) ve Cerrahi Endoskopi, HPB ve diğer GİS organlarında oluşan ciddi sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılan ileri düzey endoskopik tekniklerdir. Bu ilerlemeler, safra yolları, pankreas sindirimi ve sindirim sisteminin diğer bölgelerinde oluşan tıkanıklıklar, taşlar, darlıklar veya kanser gibi durumların tedavisinde büyük önem taşır. Prof. Dr. Kemal DOLAY, bu alanda geniş deneyime sahip toplamda 7000’den fazla ERCP yapmış bir HPB cerrahı ve cerrahi Endoskopisttir. Ayrıca ERCP alanında birçok uzman yetiştirmiştir. Türkiye’de ve uluslararası çok sayıca ERCP kursları ve toplantıları organize etmiştir. Birçok yayını uluslararası dergi ve kitaplarda atıf almış, ayrıca ERCP ile ilgili uluslararası kılavuzlarda çalışmalarına atfen öneriler yapılmıştır.
Prof. Dr. Kemal DOLAY’ın ERCP için başvuran hastalarını ayrıntılı değerlendirir, kan ve radyolojik tetkiklerinin hem raporlarını hem de filmlerini kendisi inceler, gerkeli görürse bu konuda birlikte çalıştığı radyoloji hocasına konsülte ettirir ve en son ERCP gerekiyorsa Endikasyon koyar. Hasta ve yakınlarına ERCP işlemini ve olası aksiliklerini ayrıntılı bir şekilde anlatır. Hasta onamını aldıktan sonra ERCP işlemini başarılı bir şekilde gerçekleştirir. ERCP işlemi bittikten sonra sonuç ve raporları hasta ve yakınları ile paylaşır ve genellikle hastayı hastanede bir süre izledikten sonra taburcu eder. Bu konudaki ileri tecrübesi ERCP işleminde yüksek başarı ve düşük komplikasyonla sonuçlanır.
Tekrar Kontroller: ERCP’den sonra hastanın kontrolleri önerilir.
Yaşam Tarzı ve Diyet Düzenlemeleri: Hastanın diyeti ve yaşam tarzı, tedavi sürecinin başarılı olması için önemli bir faktördür. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi önerilebilir.
İleri ERCP ve Cerrahi Endoskopi tedavi süreci, büyütülerek, müdahale tipi ve komplikasyon risklerine göre kişiselleştirilir. Prof. Dr. Kemal DOLAY, bu süreç boyunca hastaların her aşamada yüksek düzeyde bir yeterlilik sağlar. İleri ERCP ile tedavi sürecinin tamamlanması, doğru teşhis, uzman yönetim ve takip ile sağlanır.
Gebelerde (hamilelerde ) ERCP Güvenli midir?
Gebelerde ERCP
Gebelikte hormonal değişiklikler, kolesterol seviyelerinin yükselmesine ve safra kesesinin boşalmasının gecikmesine bağlı safra taşı oluşum riski artar. Hamilelik sırasında safra kesesi taşı görülme sıklığı %3-12 arasındadır. Hamile hastaların çoğu asemptomatiktir ve tedavi gerektirmez. Nadiren, safra kesesindeki taş veya çamur safra kanalına düşer, safra koliği, biliyer pankreatit, tıkanma sarılığı ve iltihaplı sarılık yani kolanjite neden olabilir.
Hamilelik sırasında taşa bağlı akut kolanjit ve pankreatit hem anne hem de fetüs için yaşamı tehdit eden ve çoğu zaman acil müdahale gerektiren bir durumdur. Endoskopik retrograd kolangiopankreatografi (ERCP) sfinkterotomi ve taş ekstraksiyonu safra yolu taşları tedavisinde standart yaklaşımdır. ERCP işlemi anne için işleme bağlı riskler içerirken, iyonlaştırıcı radyasyona maruziyet nedeniyle fetüse de zarar verme potansiyeline sahiptir. Fetüsü radyasyon zarından korunmak için koruyucu önlemler almak, floroskopi süresini kısa tutmak veya mümkün olduğunda radyasyonsuz ERCP tekniklerini uygulamak gerekir.
Hamilelik sırasında terapötik ERCP yapmanın en yaygın endikasyonları semptomatik koledokolitiazis, obstrüktif ikter, biliyer pankreatiti ve akut kolanjittir.
*Gebeye ERCP kararı alırken endikasyon kesin olmalıdır.
*Hasta ayrıntılı bilgilendirilip onam alınmalıdır.
*İşlemden önce, sırasında ve sonrasında kadın doğum uzmanı konsültasyonu ve fetal monitorizayon sağlanmalıdır.
*MRCP ile safra yolları anatomisi, koledok taşının büyüklüğü, sayısı ve distal koledok çapı ortaya konmalı ve ERCP’de ne yapılacağına işlemden önce karar verilmelidir.
*Gebe ERCP masasına alınırken olası skopiden koruma amaçlı göbekten aşağısı kurşun gömleklerle çevrelenmelidir.
*ERCP kısa tutulmalı ve en minimal invazi işlem tercih edilmelidir. Zor taşlarda kırma ile uğraşmadan doğrudan plastik stentleme tercih edilebilir. Zor işlemler doğumdan sonra planlanır.
* Sedoanalezi için ilaç seçiminde fetüsün güvenliği göz önünde bulundurulmalı ve anne adayının ağrı ve kaygıları giderilmelidir.
Prof Dr Kemal Dolay, Gebe (hamile) 6 hastada başarılı ve komplikasyonsuz ERCP ve taş çıkarma işlemi yapmış, bir hastada zor taş olduğu için doğrudan plastik stent takmış ve 1 kez tek kısa skopi gerektirmiştir. Tüm hastalar sorunsuz taburcu olmuş ve doğumları planladıkları gibi zamanında ve sağlıklı olmuştur.
Çocuklarda ve Bebeklerde ERCP
Çocuklarda ERCP geçmişte çok az uygulanırken son yirmi yılda çocularda akut ve kronik pankreatit insidansında ve safra taşı ve buna bağlı komplikasyonlarda artış olmuştur. Bu nedenle çocuklarda ve bebeklerde ERCP tecrübesi artmaktadır. Tabo 1 ve 2’de doğumsal ve edinsel hepatopankreatobilier anomaliler ve hastalıklar ile ERCP gerekecek hastalıkların özetini görmektesiniz.
Tablo 1: Çocuklarda Pankreatit ile İlişkili Anatomik Anormallikler
|
Tablo 2: Çocuklarda Potansiyel ERCP Endikasyonları
|
Çocuk ve Bebeklerde ERCP işlemi yüksek düzeyde uzmanlık ve özel eğitim gerektirir. Çacuklarda aynı endoskop ve kateterlerele ERCP yapılabilirken çok zayıf çocuklarda veya bebeklerde ERCP için özel ince endoskop gereklidir. Bir de büyüklere göre küçük çocuklar ve bebeklerde tam genel anestezi ve entübasyon altında ERCP yapılması daha güvenli olur.
Prof Dr Kemal Dolay, 15’ten fazla çocuğa güvenli ve başarılı bir şekilde ERCP yapmıştır. Ayrıca Türkiye’de ilk defa 11 aylık bir bebeğe ERCP yaparak tarihe geçmiştir.