Hepatopankreatobilier Cerrahi Nedir?
Hepatopankreatobilier Cerrahi | Hepatopankreatobilier (HPB) hastalıklar, Karaciğer (hepatik), Pankreas (pankreatik) ve Safra Kesesi ve Safra yolları (bilier) ile ilgili hastalıkların tanı ve tedavisini kapsayan bir Cerrahi alanıdır. HPB hastalıklar ister karaciğer, pankreas ve safra tümörleri gibi habis hastalıklar olsun isterse akut hepatit, safra taşına bağlı akut pankreatit, akut kolanjit gibi selim iltihabi hastalıklar olsun tanı ve tedavisi hem zorluk hem de aciliyet arz eder. Teşhis ve tedavide gecikme hastanede uzun yatmalara, cerrahi tedavi şansını kaybetmeye ve hatta erken müdahale ile önlenebilecek ölümlere yol açabilir. Bu nedenle hem hastalıkların tanısını hızlı ve doğru koyma hem de doğru ve etkin bir tedavi planlaması için multidisipliner dediğimiz ekip çalışması gerekir.
HPB Cerrahisinin Gelişimi
Karaciğer, Pankreas ve Safra (HPB) hastalıkları cerrahisinin tüm cerrahi branşlar içerisindeki yeri ayrıdır. Karaciğer, pankreas ve safra yolları vücüdumuzun en önemli ana damarlarına komşu olduğundan, bu bölgede yapılacak bir ameliyat (Karaciğer, pankreas ve safra yollarının tümör nedeniyle çıkarılması) damarlara zarar verilmeden yapılması gerektiğinden teknik olarak en zor ameliyatların başında gelir. Ayrıca 4-6 saat gibi uzun sürmesi bir diğer zorluğu gösterir. Ölüme kadar gidebilecek komplikasyon riski en yüksek cerrahi HPB cerrahisidir. 80’li yılların başında bu ameliyatlar ABD’de bile %20-40 oranında ölümle sonuçlanmakta idi ve bu yüzden özel HPB Cerrahi merkezleri kuruldu. Ülkemizde de aynı yıllarda HPB cerrahi üniteleri kurulmuştur.
HPB Cerrahisinin Amaçları
Hepatopankreatobilier cerrahi, karaciğer, pankreas, safra kesesi ve safra yolları gibi sindirim sisteminin önemli organlarında ortaya çıkan hastalıkların cerrahi yöntemlerle tedavi edilmesini amaçlayan bir branştır. Bu cerrahi işlemlerin temel amaçları şu şekilde sıralanabilir:
- Tümörlerin Çıkarılması: Karaciğer, pankreas veya safra yollarında oluşan iyi veya kötü huylu tümörlerin cerrahi olarak çıkarılması, hastalığın ilerlemesini durdurmak ve hastanın yaşam süresini uzatmak için önemlidir.
- Enfeksiyon Odaklarının Temizlenmesi: Bu organlarda oluşan enfeksiyonların neden olduğu apse veya iltihaplı bölgelerin temizlenmesi, hastanın iyileşmesi için gereklidir.
- Tıkanıklıkların Açılması: Safra yollarında veya pankreas kanallarında oluşan tıkanıklıkların giderilmesi, sindirim sisteminin normal işleyişini sağlamak ve karaciğer hasarını önlemek için önemlidir.
- Organ Nakli: Karaciğer veya pankreas yetmezliği gibi durumlarda, hastanın yaşaması için organ nakli yapılması gerekebilir.
- Hasarlı Dokuların Onarımı: Travma veya başka nedenlerle hasar gören karaciğer veya pankreas dokularının onarılması veya çıkarılması, hastanın hayati fonksiyonlarını koruması için gereklidir.
Hepatopankreatobilier cerrahinin uygulandığı bazı hastalıklar:
- Karaciğer tümörleri
- Pankreas tümörleri
- Safra kesesi taşları
- Safra yolları tümörleri
- Pankreatit
- Karaciğer kistleri
- Travma sonucu oluşan karaciğer ve pankreas yaralanmaları
Hepatopankreatobilier cerrahinin avantajları:
- Hastalığın ilerlemesini durdurur ve yaşam süresini uzatır.
- Ağrıyı azaltır ve yaşam kalitesini artırır.
- Uygun evredeki hastalıklarda en etkili tedavi yöntemidir.
Günümüzde Karaciğer, pankreas ve safra kanserlerinin cerrahi tedavisini %2’nin altında bir ölüm oranıyla ve onkolojik prensiplere uyarak yapmak amaçlanmalıdır. Tecrübe, maharet, teknik olarak ince diseksiyon, konsantrasyon ve sabırlı olmak ameliyat anında en büyük sorun olan istemsiz ölümcül kanamaları önleyecektir. Bu nedenle karaciğer, pankreas ve safra hastalıklarının ameliyatlarında hastaya özel en iyi hizmet, alanında özelleşmiş, deneyimli HPB cerrahlarınca sağlanmalıdır.
HPB Cerrahisinde Öne Çıkan Noktalar
HPB cerrahisinde multidisipliner bir yaklaşım için ekipte HPB cerrahı, Gastroenterohepatolog, Tanısal ve Girişimsel radyolog, Medikal onkolog, Radyasyon onkolojisi ve Nükleer tıp uzmanı olmalıdır. Bu ekibi oluşturan HPB ünitesi, Karaciğer, pankreas ve safra hastalarını gerektiğinde hemen birlikte değerlendirebilmeli ve konsey kararı ile kişiye özel tedaviyi derhal uygulabilmelidir. Safra taşına bağlı sarılıklı bir akut pankreas iltihabı veya safra yolu taşına bağlı akut kolanjit dediğimiz safra yolu iltihabı hastalarında şok tablosu varsa tedavide saatlerin önemi olduğundan HPB ekibi 24 saat ERCP hizmetini verebilmelidir. Karaciğer sirozuna bağlı mide kanaması geçiren hastalar keza acilen Endoskopiye alınabilmeli ve bant yöntemi ile bu kanama durdurulabilmelidir. Yine gerektiği durumlarda acil perkütan transhepatik kolanjiyografi (PTK) ve anjiyografik girişimler 24 saat yapılabiliyor olmalıdır. Yine HPB ünitesi bulunan bir hastanede 24 saat acil HPB cerrahileri yapılabilmelidir.
HPB cerrahisinde tanı yöntemleri olarak ultrason, bilsayarlı tomografi, MR-MRCP yanında EUS ve ERCP gibi minimal invaziv yöntemlerden de yararlanılır.
Prof. Dr. Kemal DOLAY’ın HPB Cerrahisindeki Rolü
Türkiye’de ve dünyada tanınan cerrahlardan biri olan Prof. Dr. Kemal DOLAY, Hepatopankreatobilier cerrahi alanında önemli çalışmalara imza atmıştır. Özellikle bu alanda açık, laparoskopik ve robotik olarak gerçekleştirilen onkolojik radikal operasyonlar ve multidisipliner yaklaşımla dikkat çekiyor. Prof. Dr. Kemal DOLAY, Karaciğer ve pankreas cerrahisi alanında birçok insanın hayatında olumlu yönde başarılı sonuçlar elde etmiştir.
HPB cerrahisi, hastaların yaşam süresi uzatmanın yanı sıra yaşam kalitesini arttırmak önemlidir. Bu çeşitlilik, hem cerrahın deneyimi hem de tedavideki çoklu disiplinli yaklaşım, başarılı sonuçlar için büyük önem taşıyor.
Cerrahi Tedavi Yöntemleri
Hepatobiliyer cerrahi, açık cerrahi yöntemlerin yanı sıra laparsokopik cerrahi ve robotik cerrahi gibi minimal invaziv yöntemlerle de yapılabilir.
Açık Cerrahi (Konvansiyonel Cerrahi)
Açık cerrahi, geleneksel cerrahi müdahale yöntemidir ve genellikle büyük kesilerle yapılan operasyonları içerir. HPB cerrahisinde, özellikle büyük tümörlerde, lokal ileri kanserlerde ve karaciğerin zorlu lokalizasyonunda yerleşmiş lezyonlarında açık cerrahi tercih edilir
Laparoskopik Cerrahi (Kapalı Yöntem)
Laparoskopik cerrahi, küçük kesilerle yapılan ve içine sokulan ince bir kamera ve cerrahi aletler aracılığıyla uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntem, minimal invaziv bir teknik olarak kabul edilir ve daha kısa iyileşme süresi ile tedavinin daha hızlı iyileşmesini sağlar.
Robotik cerrahi (Kapalı Yöntem)
Robotik cerrahi, cerrahın hareketlerini taklit eden özel bir robot sistemi ile yapılan bir ameliyat yöntemidir. Cerrah, bir konsol aracılığıyla robotu kontrol ederken, robot ise hastanın vücudunda çok küçük kesilerden girilerek ameliyatı gerçekleştirir. Avantajları: Daha küçük kesiler: Geleneksel açık cerrahiye göre çok daha küçük kesilerle yapıldığı için, hastaların iyileşme süreçleri daha kısa olur ve daha az ağrı hissederler. Daha iyi görüntü: Robotun yüksek çözünürlüklü kamerası sayesinde cerrah, ameliyat alanını daha net bir şekilde görebilir ve daha hassas işlemler yapabilir. Daha fazla hareket kabiliyeti: Robotun eklemleri sayesinde cerrah, insan elinin ulaşamayacağı bölgelerde daha rahat hareket edebilir. Daha az kanama: Robotun hassas hareketleri sayesinde kanama riski azalır. Daha az komplikasyon: Daha küçük kesiler ve daha az kanama, enfeksiyon gibi komplikasyon riskini azaltır
HPB Cerrahisinde Bazı Ameliyat ve Girişim Adları
Pankreas kanseri ve tümörlerinde
*Whipple ameliyatı, genişletilmiş lenfadenektomi ile birlikte
*Distal subtotal pankreatektomi
*Total pankreatektomi
Karaciğer tümör cerrahisi: HCC, kolanjiyokarsinom, metastaz
*Metastazektomi
*Segmental Karaciğer rezeksiyonu
*Hepatektomi, Hemihepatektomi
*Genişletilmiş Hepatektomi
Safra kesesi taşı ve kanseri cerrahisi
*Laparoskopik kolesistektomi
*Karaciğer rezeksiyonu ile birlikte radikal kolesistektomi
Safra yolları kanser cerrahisi
*Safra yolu rezeksiyonu
*Klatskin tümöründe hemihepatektomi ile birlikte safra yolu rezeksiyonu
*Pankreatikoduodenektomi ile birlikte safra yolu rezeksiyonu
Selim hastalıklar
*Safra taşı, akut kolesistit, kolanjit, ERCP
*Akut, kronik pankreatit ve komplikasyonları, ERCP, Endoskopik kistogastrostomi
*Pankreas kistleri ve psödokistler, ERCP, Cerrahi
*Safra yolu yaralanması ve darlığı tedavisi, ERCP, Cerrahi
HPB Ne Demek?
HPB, Hepatopankreatobilier gidişi ve karaciğer (hepatik), pankreas ve safra yolları (biliyer) ile ilgili hastalıklarla ilgili tanı ve tedavi için kullanılan tıbbi bir terimdir.
HPB’nin Temel Kapsamı
Hepatik (Karaciğer): Karaciğer tümörleri, kistleri, travmaları ve ilithaplarını gibi olayları içerir.
Pankreatik (Pankreas): Pankreas kanseri, kistleri, pankreatit gibi inflamatuvar hastalıkları içerir.
Biliyer (Safra Yolları): Safra taşları, safra yolu tıkanıklıkları, iltihapları ve safra yolu kanserleri, ameliyat sonrası safra yaralanmalarının endoskopik ve cerrahi tedavisini içerir.
HPB Cerrahisinde Kullanılan Teknikler
HPB cerrahisi, genellikle hem açık hem de minimal invaziv yöntemlerle yapılır:
Laparoskopik Yöntemler: Daha az invazivdir, iyileşme sürecini hızlandırır.
Robotik Cerrahi: laparoskoiye göre daha hassas ayarlara sahiptir.
Açık Cerrahi: Büyük tümörler veya kompleks durumlar için tercih edilir.
Hepatopankreatobilier (HPB) Cerrahi ile Tedavi Edilen Hastalıklar
Hepatopankreatobilier (HPB) cerrahisi, Karaciğer, pankreas ve safra yolları ile ilgili birçok cerrahi tedaviyi içerir.
Karaciğer Hastalıkları
Karaciğer Tümörler (Hepatik Tümörler)
Primer Karaciğer Kanseri (HCC): Kendiliğinden çoğalan kanser türüdür. Hepatit B ve C virüsleri, siroz gibi durumlarda hastalık riskini artırır. HPB hastalığını, hastalığın bir parçasını veya kanserli dokuya yönelik tedavi yöntemlerini içerir.
İntrahepatik kolanjiyokanser: Karaciğer içi safra yollarından kaynaklanan primer karaciğer tümörüdür.
Metastatik Karaciğer Kanseri: Vücudun diğer bölgelerinden gelen kanserler Karaciğeri tutar ve uygun durumda tümörlerin çıkarılması hedeflenir.
Karaciğer Kistleri ve Apseleri: İçi sıvı dolu keselerden oluşan basit kistler yanında kanser öncesi lezyonlar da olabilir veya enfekte olmuş koleksiyonlar ise karaciğer apsesi olarak adlandırılır. Ayrıca parazitler ve özellikle ülkemizde köpek kisti de denilen hidatik kistler olabilir.
Safra Yolu Hastalıkları
Safra Taşları: Safra kesesi veya safra yollarında oluşan taşlar safra akımını engelleyerek şiddetli ağrılara ve bulantı kusmalara neden olabilir. Şikayet yapan safra kesesi taşları, laparoskopik olarak kolaylıkla ameliyat edilelebilir.
Safra Yolu Kanseri (Ekstrahepatik Kolanjiyokanser, Kaltskin Tümörü): Safra yollarının kanseri, nadir fakat ciddi bir hastalıktır. Safra yollarındaki kanserler, genellikle erken dönemde belirti göstermez. Tedavi, tümörün bulunduğu yere bağlı olarak safra yolunun ve ek olarak bazı durumlarada karaciğer ve pankreasın da cerrahi olarak çıkarılmasını gerektirebilir.
Safra Yolu Tıkanıklıkları ve Darlıkları: Safra yollarındaki darlıklar veya tıkanıklıklar, safra akımı engeller ve sarılığa yol açabilir. Bu tıkanıklıklar, cerrahi müdahale veya ERCP ile stent takılarak giderilebilir.
Kolanjit: Safra yollarında sıklıkla tıkanıklığa bağlı gelişen, karın ağrısı, sarılk ve yüksek ateşle giden bir hastalıktır. Kolanjit, tanı ve tedavisinde gecikme ölümle sonuçlanabilir.
Pankreas Hastalıkları
Pankreas Kanseri: Pankreas kanseri, genellikle geç teşhis edilen ve hızlı ilerleyen bir kanser türüdür. Çoğu kanser pankreasın baş kısmından çıkar cerrahi olarak WHİPLLE ameliyatı ile çıkarılır.
Pankreatit: Pankreas iltihabı, akut veya kronik olabilir. Kronik pankreatit, pankreasın yapısal ve fonksiyonel işlevlerinde bozulmaya yol açabilir. Pankreatit tedavisinde ERCP, EUS ve gerekli durumlarda cerrahi tedavi yöntemleri kullanılır.
Pankreasın Kistik Tümörleri: Pankreatit dışında gelişen kistlerin çoğu kanser öncesi kistik lezyonlardır. Ana dal ve yan dal IPMN, müsinöz kistik neoplazi (MCN) ve Psödopapiller tümörlerden oluşur.
Pankreas Psödokist ve WON: Pankreatit komplikasyonu olarak pankreasın etrafında koleksiyonlar olur. Gerekli hastalarda endoskopik veya cerrahi direnajlar veya rezeksiyonlar uygulanır.
Pankreas Fistülleri: Pankreasın cerrahi komplikasyonu veya pankreatit tedavisine bağlı karın içine veya direne pankreas sıvısı gelmesi durumudur. Bu durumda genellikle ERCP veya radyolojik tedavi yeterli olur, nadiren cerrahi müdahale de gerektirir.
Safra Kesesi Hastalıkları
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit): Safra kesesinde ortaya çıkan akut kolesistit, genellikle safra taşlarının neden olduğu bir durumdur. Kolesistit, safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılmasını gerektirir (Laparoskoik kolesistektomi).
Safra Kesesi Kanseri: Nadir görülen ancak ölümcül bir hastalık olan safra kesesi kanseri, erken aşamalarda genellikle belirti vermez. Cerrahi olarak safra kesesinin etraf karaciğer dokusu ve lenfleri ile çıkarılması gereklidir.
Prof. Dr. Kemal DOLAY ve Hepatopankreatobilier Cerrahisi
Prof. Dr. Kemal DOLAY, HPB cerrahisi alanındaki önemli bir tıp insanıdır. Özellikle Karaciğer, pankreas ve safra yolları hastalıklarında hem hızlı ve doğru tanı, hem de ameliyat tecrübesi ve ayrıca ameliyat sonrası bakım tecrübesi ile hastalarına büyük katkı sağlamaktadır. Prof. Dr. DOLAY’ın cerrahi tedavileri, hastaların başarılı bir tedavi süreci geçirmelerini sağlamada önemli bir rol oynamaktadır.
Whipple Ameliyatı (Pankreatikoduodenektomi)
Whipple ameliyatı, pankreas kanseri, safra yolu kanseri ve iki parmak bağırsak kanseri gibi hastalıkların tedavisi sıklıkla uygulanan rutin bir prosedürdür. Bu işlemde, pankreasın başı, duodenum (iki parmak bağırsağı), safra kesesi ve safra kanalı ve bazen midenin de bir kısmı çıkarılır. Ayrıca bu bölge tümörlerinin metastaz yapabileceği yakın ve bölgesel lenf bezleri de çıkarılır. Radikal bir çıkarma işleminden sonra pankreas yolu, safra yolu ve mide anastomozları yeniden sağlanır.
Pankreas Kanalı Rekonstrüksiyonu: Pankreasın bir kısmı çıkarıldığında, esnekliğin devam edebilmesi için kanalın yeniden yapılandırılması mümkündür, Whipple ameliyatının en önemli anastomozudur, pankreas dokusu frajil olduğu için bu anastomozdan pankreas sıvısı kaçak oranı diğer anastomozlardan oldukça yüksektir.
Safra Yolu Rekonstrüksiyonu: Safra yollarının yeniden yapılandırılması Whipple amelyatı dışındakilerle aynıdır. Güvenli ve kaçak oranı düşük bir anastomozdur..
Endoskopik Retrograd Kolanjiyopankreatografi (ERCP)
ERCP, safra yollarının ve pankreas kanalının incelenmesi ve tedavisi için kullanılan bir endoskopik tekniktir. Bu yöntemde, endoskop ve özel kateterlerle ağızdan girilip safra yollarında bulunan sıkıntı giderilir.
Safra Yolu Tıkanıklıklarının Açılması: ERCP, safra yolu taşlarının veya tıkanıklıklarının giderilmesi için kullanılır. Ayrıca tümör veya taşa bağlı tıkanma sarılığında safra kanalına stent yerleştirerek safra akışı tekrar sağlanır.
Safra Kanalı Stent Yerleştirilmesi: Safra yollarında tıkanıklık bulunan uygun hastalarda ERCP ile plastik veya metal stent yerleştirilebilir. Bu, safra akışı normal haline getirir.
Fistül ve Apse Tedavisi
HPB cerrahisinde, pankreas ( pankreas fistülü) veya safra yollarındaki (safra fistülü) fistüller ve apselerin tedavisin de cerrahi müdahale gerekebilir, ancak öncelik ERCP ve perkütan radyolojk direnajlarındır.
Ablasyon Teknikleri
Ablasyon, özellikle kanserli tümörlerin yok edilmesi için kullanılan bir yöntemdir. HPB cerrahisinde, özellikle Karaciğer ve pankreas kanserlerinde ablatif tedaviler uygun hastalarda tercih edilebilir.
Radyofrekans Ablasyonu (RFA): RFA, kanserli görünümlü yüksek frekanslı elektrik akımı ile ısıtılarak yok edilmesidir. Bu yöntem, hastalığın belirli bir bölümünde bulunan kanserli dokular için uygulanabilir.
Transarteriyel Yağ Enjeksiyonu (TACE): Doğrudan cerrahiye uygun olmayan büyük tümörlerde veya çoklu metastazlarda anjiyografi yapar gibi damardan girip karaciğer içindeki tümörlere kemoembolizan maddeyi injekte etme işlemidir. Tümörün küçülüp ameliyata uygun hale gelmesine neden olması beklenir.
Transarteriyel Radyoembolizasyon (TARE): Karaciğer tümörlerinin tedavisinde kullanılan, minimal invaziv bir radyoloji yöntemidir. Bu yöntemde, radyoaktif mikroküreler (küçük tanecikler) aracılığıyla karaciğer tümörlerine doğrudan radyasyon uygulanır.Kasıktan veya koldan ince bir kateter (boru) karaciğer atar damarına kadar ilerletilir. Özel görüntüleme yöntemleriyle (anjiyografi) tümörün kan damarları belirlenir. Kateter aracılığıyla radyoaktif mikroküreler, doğrudan tümörü besleyen damarlara enjekte edilir. Bu kürecikler, tümör içinde birikerek, tümör hücrelerine yüksek dozda radyasyon verir ve tümörün küçülmesi amaçlanır.
HPB Cerrahisi ve Multidisipliner Yaklaşım
Hepatopankreatobilier (HPB) cerrahisi, Karaciğer, pankreas, safra yolları ve iki parmak bağırsağını kapsayan, çoklu rezeksiyon ve çoklu anastomozu içeren karmaşık bir cerrahi uygulamadır. Günümüzde özellikle pankreas kanserine bağlı Whipple ameliyatlarında %50 lerin üstünde bir komplikasyon gelişme oranı vardır ve bu komplikasyonlar doğru yönetilmezse %2’nin altında olan ölüm oranları çok daha yüksek rakamlara ulaşabilir. Komplikasyonları düşürmek ve ölümleri SIFIRA yaklaştırmak için, hem ameliyat öncesi ve sonrası erken dönemde hem de hasta taburcu edildkten sonraki yaşam kalitesi açısından Multidisipliner yaklaşımlar çok önemlidir. Multisipliner yaklaşım farklı bölüm profesyonellerin birlikte çalışarak, konsey veya bireysel konsültasyonlar ile en iyi tedavi şeklini ortaya koymayı amaçlar.
Multidisipliner Yaklaşımın Önemi
Bütünsel Bakış Açısı: Her hastayı farklı bıranşlardan sağlık profesyonellerinin birlikte değerlendirmesi, bütüncül bir yaklaşım sağlar ve bireysel en uygun tedavi planının oluşmasını dağlar.
Risklerin Azaltılması: Birçok HPB hastalığında cerrahi müdahaleler yanında endoskopik, ERCP, EUS ve radyolojik girişimler gerektirmesi, Multidisipliner ekip çalışmasıyla cerrahi ve postoperatif riskleri en aza indirmeyi mümkün kılar.
Tedavi Sürecinin Kısalması: Farklı yöntemlerle bir arada tedavi süreci hızlandırılabilir. Özellikle kanser tedavisi yöntemi, iyileşme ve radyoterapi gibi farklı tedavi yöntemlerinin eş zamanlı yönetimi esastır.
İyileşme Sürecinin İyileştirilmesi: Hastalar, sadece cerrahi tedavi değil, aynı zamanda destek, psikolojik destek, ağrı yönetimi ve fiziksel terapi gibi alanlardan da fayda sağlarlar. Bu, iyileşme sürecini hızlandırır ve yaşam kalitesini arttırır.
HPB Cerrahisinde Multidisipliner Ekip
HPB’nin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için birden fazla yapı içeren iş birliği gereklidir. Multidisipliner ekip genellikle aşağıdaki uzmanlardan oluşur:
HPB Cerrahisi Uzmanı (Genel Cerrah): HPB hastalıklarının tedavisinde HPB cerrahı takım lideridir. HPB cerrahı pankreas, safra yolları ve ilgili organlardaki cerrahi müdahalelerden sorumludur. Tümörlerin çıkarılması, organ nakli ve karmaşık cerrahiler bu alana girer.
Onkologlar: Kanser tedavisi için kritik bir role sahiptirler. Pankreas, Karaciğer ve safra yollarındaki kanserler için medikal onkoloji kemotearpi ve immünoterapi gibi medikal tedavileri, radyasyon onkolojisi radyoterapi yöntemlerini uygular. Gerekli hastalarda ameliyat öncesi, uygun hastalarda ise Cerrahi müdahalenin ardından bu tedavi yöntemlerini önerir ve uygularlar.
GastroenteroHepatologlar: Karaciğer, safra yolu ve pankreas hastalıklar konusunda uzmanlaşmış hekimlerdir. Hem hastalıkların tanısı, hem medikal tedavisi konusunda tecrübeli olmalıdırlar.
Gastrointestinal Endoskopistler: Pankreas, safra yolları ve mide-bağırsak sistemi hastalıklarında endoskopik yöntemler kullanılır. Safra yollarındaki tıkanıklıklarında, pankreatit komplikasyonlarında, postop safra fistülleri ve pankreas fistüllerinde ERCP, Endoskopik stentleme ve diğer endoskopik girişimleri yapan hekimler GİS endoskopistleridir. Gelişmiş Batı ülkelerinde ve Japonya’da bu endoskopik girişimler özelleşmiş dahiliye, Cerrahi ve radyoloji doktorlarınca yapılmaktadır.
Nükleer Tıp Uzmanları: PET-CT gibi hem tanısal alanda hem de TARE gibi girişimsel tedavilerde bulunan uzmanlık alanıdır.
Radyologlar: HPB cerrahisi sırasında, organlarının ve tümörün doğru tanısı, hastalığın evrelemesi için tanısal radyoloji önemlidir. Bu duruma ait kesin bilgi sağlamak için Ultrason, Bilgisayarlı tomografi (BT), Manyetik Rezonans görüntüleme (MR-MRCP) görüntüleme yöntemlerini kullanırlar. Ayrıca gerekli durumlarda biyopsi almak, ameliyat öncesi özellikle karaciğer majör rezeksiyonu yapılacak hastalarda kalacak karaciğer hacmini büyütmek ve tümörü küçültmek amaçlı, TACE, TARE ve Portal ven embolizasyonu (PVE) gibi girişimleri yapmak için yetkin Girişimsel Radyoloji Uzmanı olmalıdır. Ayrıca ameliyat sonrası komplikasyonların tanısı ve radyolojik (perkütan koleksiyon direnajı, anjiyoembolizasyon vs) tedavisinde de yetkin olmalıdır.
Anestezi Uzmanları: HPB Cerrahisi karmaşık ve uzun süreçler olduğu için, bazı rezeksiyonlar özel manevralar gerektirdiğinden ve majör kanama riski nedeniyle bu ekipte tecrübeli ve yetkin anestezi uzmanları olmalı, ayrıca müdahale sonrası ağrı kontrolünü sağlayan bir yaklaşım önermelidir.
Beslenme Uzmanları: HPB kanser hastaları genellikle beslenme desteğine ihtiyaç duyarlar. Cerrahiden sonra, özellikle pankreas ameliyatlarında hastaların beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için özel beslenme planları oluşturulur.
Psikologlar/Psikiyatristler: HPB Kanser cerrahisi hastalarının zorlu ve uzun tedavi süreçleri psikolojik olarak da zorlayıcı olabilir. Psikolojik destek, hastalarda cerrahiden iyileşme sırası ve sonraki zamanda stresle başa çıkmalarına yardımcı olur.
Fizyoterapistler: Cerrahi müdahaleler sonrasında hastaların solunum yeterliliği ve fiziksel iyileşme süreçlerini desteklemek amacıyla fizyoterapistler, hastaların mobilizasyonu ve kas gücünü artırıcı tedaviler uygular.
Multidisipliner Yaklaşımın Sonuçları
HPB cerrahisinde multidisipliner yaklaşım, hastaların tedavi süreçlerini daha verimli hale getirir. Çeşitli değişimlerin ortaklaşa çalışması, tedavi sürecinin bütünlükleri azalır, tedavi süresi kısaltılır ve hastaların iyileşme süreçlerini hızlandırır. Ayrıca, bu tedavi sonrasında hastaların yaşam kalitesinin artırılması ve uzun süreli daha iyi sonuçların elde edilmesi olanakları tanınır.
Sonuç olarak, HPB cerrahisi gibi bir alanda multidisipliner yaklaşım, başarıyı arttırma ve tedavi sürecini daha etkin hale getiren önemli bir stratejidir.
Hepatopankreatobilier Kanser Cerrahisi
Prof. Dr. Kemal Dolay, HPB cerrahisinin en zorlu ve hayatı tehdit edebilen hastalıklar arasında yer alan Karaciğer, safra yolu ve pankreas kanserlerinin tedavisinde önemli bir HPB cerrahıdır. Bu kanser türlerinin tedavisinin cerrahi müdahalesi, tümörlü Karaciğer, Safra yolu veya Pankreasın bir kısmının yakın ve bölgesel lenf bezeleri ile birlikte çıkarılmasını içerir. Dolay, bu tür RADİKAL KANSER AMELİYATLARINI başarılı bir şekilde gerçekleştirildiğini ve hastalarının yaşam sürelerini uzatmaya katkıda bulunan bir cerrah olarak tanındığını belirtiyor.
Prof. Dr. Kemal Dolay, akademik kariyerinde hepatopankreatobilier cerrahisi alanında pek çok öğrenci ve uzmana rehberlik yapmıştır.
Hepatopankreatobilier Cerrahisi ve Hasta Süreçleri
Hepatopankreatobilier (HPB) cerrahisi, Karaciğer, pankreas, safra yolları ve duodenum gibi organlara ait rezeksiyon ve anastomozları içeren karmaşık bir cerrahidir. HPB cerrahisi, genellikle kanser, selim tümör, kistler, safra yolu tıkanıklıkları ve pankreas hastalıkları gibi durumların tedavisi kullanılır. Bu tür cerrahiler, cerrahiden önce, sırasında müdahaleler ve sonrasındaki bakım açısından ayrıntılı bir hasta süreci yönetimi gerektirir. Prof. Dr. Kemal Dolay gibi yerel cerrahlar, hastalarının süreç tedavilerini en iyi şekilde yöneterek başarılı sonuçlar elde eder. Bu bakımlar, multidisipliner bir yaklaşım ve sürekli hasta takibi ile daha etkili bir şekilde yürütülür.
Hastanın Değerlendirilmesi ve Tanı Süreci
HPB aşılamasının ilk aşamasının, kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesidir. Hastaların cerrahi müdahale gerektirecek bir durumun olup olmadığının belirlenmesi için aşağıdaki adımlar izlenir:
Tıbbi Geçmiş ve Tıbbi Geçmiş Muayene: Prof. Dr. Kemal Dolay, hastaların tıbbi geçmişini ayrıntılarıyla inceler ve mevcut tarihleri, geçmiş hastalıkları, ailevi sağlık sorunları gibi bilgileri toplar. Hastaya ait yeni ve eski kan tetkiklerini ve radyolojik tetkikleri bizzat profesyonel programlarda açarak kendi yorumlar ve bu biligileri hasta ve yakıları ile anlık paylaşır.
Laboratuvar Testleri: Safra yolları ile ilgili spesifik testler, karaciğer fonksiyon testleri, pankreas enzimleri ve genel biyokimya gibi laboratuvar analizleri yapılır. Bu testler, cerrahinin gerekliliğini ve gelişme durumu hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Görüntüleme Yöntemleri: Ultrasonografi, Bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR), ve endoskopik ultrasonografi gibi ileri düzey görüntüleme teknikleri, tümörlerin, kistler veya diğer patolojik durumları tespit etmek için kullanılır. Bu görüntüler, cerrahiden önce cerrahinin operasyon planını yapabilmesi için kritik öneme sahiptir.
Cerrahi Müdahale ve Ameliyat Planı
HPB cerrahisi, çok çeşitli seçenekler içerir, bu nedenle hasta için özelleştirilmiş bir cerrahi plan hazırlanır. Prof. Dr. Kemal Dolay, her şeyin özel olarak değişebileceğine göre, en uygun cerrahi yöntemi belirler. Başlıca cerrahi işlemler:
Karaciğer Rezeksiyonu: Karaciğer kanseri veya metastazları durumunda karaciğerin bir kısmının ve %80’nin alınması işlemidir.
Pankreatoduodenektomi (Whipple ameliyatı): Pankreas kanseri gibi durumlarda, pankreasın, duodenumun, safra yollarının bir kısmı ve mide kısmının çıkarılması ameliyatı. Bu işlem genellikle pankreasın baş kısmında buluna tümörler olduğunda yapılır.
Safra Yolu Cerrahisi: Safra yolu hastalıkları veya safra yolu kanseri nedeniyle, safra yolları rezeksiyonu, rekonstrüksiyon veya ERCP, endoskopik stentleme işlemleri.
Minimal İnvaziv Cerrahi: Laparoskopik ve robotik cerrahi, daha küçük kesilerle yapılan cerrahiler olup olmadığı, iyileşme sürecini hızlandırır ve hastaların hastanede kalma sürelerini kısaltır.
Ameliyat Sonrası Süreç ve İyileşme
HPB cerrahisi sonrasında iyileşme süreci komplikasyon ve ölümleri azaltmak için yakın takip edilmelidir.
Ağrı Yönetimi: Cerrahiden sonra hastaların ağrıları yönetilmelidir. Prof. Dr. Kemal Dolay, modern ağrı yönetimi yöntemlerini kullanır ve hastaların konforunu ön planda tutar.
İzlem ve Kontroller: Ameliyat sonrasında, hastaların çoğu ilk gece yoğun bakımda izlenebilir. Bu süre zarfında hayati bulgular izlenir, olumsuz durumlar önlenir ve vücut sıvıları özellikleri dengelenir.
Fizksel ve metabolik İyileşme: Karaciğer ve pankreas gibi büyük organlar çıkarıldığında, normal fonksiyonlarını geri kazanabilmeleri zaman alabilir. Bu süreçte destek, fiziksel terapi ve metabolik destek önemli rol oynar.
Beslenme ve Diyet: HPB cerrahisinin ardından beslenme çok önemlidir. Karaciğer veya pankreas gibi organlar, sindirim ve metabolizma parçacıklarında büyük rol oynar. Bu nedenle, Prof. Dr. Dolay’ın rehberliğinde ilaçlar, uygun beslenme ve diyet planları ile iyileşmeye katkı sağlar.
Komplikasyonlar ve Erken Müdahale
HPB cerrahisinde ölüm oranları %25’lerden %2’lere indirilmiştir, ancak komplikasyonlar halen %50 üstündedir:
Enfeksiyonlar: Cerrahi alanda infeksiyon riski her zaman vardır ve özellikle ameliyat öncesi endoskopik, ERPC veya radyolojik müdaheleler ve HPB CERRAHLARINA DANIŞILMADAN yapılan gereksiz safra direnajı uygulamaları sonrası hem infeksiyon riski aratar, hem de dirençli mikroplarla karşılaşılır. Bu durum uzun süreli ve pahalı antibiyotiklerin kullanılmasına, uzun hastane yatışlarına bozulmuş hayat kalitesine neden olabilir.
Kanama: HPB cerrahisi büyük kan damarları üzerinde gereçkeleştirildiğinden ve geniş diseksiyonlar yapıldığından kanama riski yüksektir. Ancak tecrübeli ve sabırlı ellerde bu risk çok azaltılabilir.
Safra Sızıntıları: Safra yollarının geçişinde, safra sıvılarının sızması gibi durumlar görülebilir. Bu tür sorunlar genellikle erken dönemde fark edilerek tedavi edilir.
Pankreatik Fistül: Pankreatik sıvıların sızması riski vardır. Bu durum direnlerden izlenmeli veya diren yoksa iyileşmesi bozulan hastada kan tetkikleri ve BT ile karın içi koleksyon araştırılmalı ve varsa direne edilmelidir.
Hastanın Takibi ve Uzun Dönem İzlem
Cerrahiden sonra, hastalar uzun dönemlerde de düzenli kontrollerle izlenir. Bu süreç, kanser tedavisinin kullanıldığı ilgili ürünler için çok daha kritik hale gelir. Kontrollerde, kanser nüksetme riski ve Karaciğer/pankreas kapasitesi takip edilir. Prof. Dr. Kemal Dolay, hastalara uzun vadeli izlem ve sağlıklı yaşam rehberi sunuyor.
Erken Tanı ve İzlem: HPB cerrahisinde erken tanı ve tedavi, hastaların uzun vadeli özelliklerini geliştirebilir. Bu nedenle, düzenli testlerle görüntülenebilirler, hastaların sonuçlarını izlemek için gereklidir.
Hepatopankreatobilier cerrahisi, hastaların kurtarılması ve sınırlarını artırma potansiyeline sahip, karmaşık ve multidisipliner bir alandır. Prof. Dr. Kemal Dolay’ın bu alandaki deneyimi ve uzmanlığı, hastaların cerrahi süreçlerinden başarılı bir şekilde geçmelerini sağlar. Hasta için özelleştirilmiş bir tedavi planı oluşturularak, cerrahi müdahale öncesi, süreci ve sonrasındaki aşamalar yönetilir.